Vào ngày Tết Hàn Thực, các gia đình đều bận rộn chuẩn bị những đĩa bánh chay, bánh trôi làm lễ Phật, cúng gia tiên. Tuy nhiên lại có rất nhiều người chưa hiểu hết được nguồn gốc và ý nghĩa của ngày này. Vậy để tìm hiểu xem Tết Hàn Thực là gì chúng ta hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé.
Nội Dung Bài Viết:
Tết Hàn Thực là gì?
Hàn Thực là ngày Tết rơi vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch, và có ý nghĩa là thức ăn lạnh. Ngày Tết này xuất hiện ở một số tỉnh của Trung Quốc, ở miền Bắc Việt Nam.
Hàng năm cứ đến ngày này, các gia đình xay bột, mua đường phèn, đồ đỗ xanh, làm bánh trôi và bánh chay lễ Phật và cúng gia tiên.
Nguồn gốc
Hàn Thực vốn được coi có nguồn gốc từ Trung Quốc thông qua tích Giới Tử Thôi thời Đông Chu liệt quốc. Theo điển tích này, đời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công của nước Tấn, gặp loạn phải bỏ nước lưu vong, nay trú nước Sở, mai trú nước Tề. Lúc bấy giờ có một người hiền sĩ tên Giới Tử Thôi đã đi theo vua giúp đỡ mưu kế.
Một hôm, lương thực cạn kiệt, Giới Tử Thôi đã lén cắt một miếng thịt đùi của mình để nấu dâng lên vua ăn. Vua Tấn Văn Công sau khi ăn xong mới biết sự hi sinh này nên trong lòng vô cùng cảm kích.
Sau này, Giới Tử Thôi theo phò tá vua trong vòng mười chín năm trời, trải qua nhiều lần nằm gai nếm mật. Khi Tấn Văn Công giành lại được ngôi vương, trở về làm vua nước Tấn đã trọng thưởng phong chức, tước cho những người có công khi tòng vong, nhưng lại quên mất Giới Tử Thôi.
Giới Tử Thôi cũng không hề oán trách, chỉ cho rằng việc phò tá vua là nghĩa vụ, trách nhiệm của bề tôi chứ không phải để đổi lấy vinh hoa phú quý. Về sau, ông về quê nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn.
Sau này vua Tấn Văn Công nhớ ra, bèn sai người quay lại tìm Tử Thôi. Nhưng là người không màng danh vọng, nên Giới Tử Thôi nhất quyết không chịu quay về. Tấn Văn Công lúc này bèn ra lệnh đốt rừng để thúc ép Tử Thôi xuất hiện. Nhưng Tử Thôi lại có tư tưởng kiên định, cùng mẹ chịu cảnh chết cháy trong rừng cũng không chịu về.
Sau đó nhà vua thương xót, hối hận vì hành động của mình nên đã lập miếu thờ ông trên núi và đổi tên thành núi Giới Sơn. Và vua hạ lệnh trong dân gian kiêng đốt lửa ba ngày từ mùng 3 tháng 3 đến mồng 5 tháng 3 Âm lịch, chỉ được ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để bày tỏ lòng tưởng nhớ đến Tử Thôi.
Từ đó, vào ngày 3 tháng 3 hằng năm, người dân Trung Quốc đều tổ chức lễ tưởng nhớ vị hiền sĩ này. Đồ cúng cũng phải chuẩn bị từ hôm trước bởi lệnh cấm lửa. Tên gọi Tết Hàn Thực cũng ra đời vì lẽ ấy.
Ý nghĩa
Bắt nguồn từ một truyền thuyết của Trung Quốc nhưng từ khi bắt đầu du nhập vào Việt Nam thì ngày Tết Hàn Thực lại mang ý nghĩa khác và được thay đổi để phù hợp với văn hóa của người Việt.
Thực chất, Tết Hàn Thực đã được người Việt hợp nhất với Tết bánh trôi, bánh chay. Khác với Tết Hàn Thực ở Trung Quốc, người dân ở Việt Nam không kiêng lửa, mọi việc nấu nướng vẫn diễn ra như bình thường.
Tết Hàn Thực ở Việt Nam cũng không cúng để tưởng nhớ vị hiền sĩ Giới Tử Thôi, mà chủ yếu mang ý nghĩa hướng về cội nguồn và tưởng nhớ công lao của người đã khuất.
Tại sao tết hàn thực bánh trôi, bánh chay là món không thể thiếu?
Tết Hàn Thực cúng gì? Theo quan niệm dân gian trong ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch, các gia đình Việt sẽ chuẩn bị bánh trôi, bánh chay để lễ Phật và cúng gia tiên hoặc cúng thần hoàng.
Bánh trôi, bánh chay của người Việt không giống với Trung Quốc. Nó mang trong mình các đặc sắc riêng của nền văn hóa ẩm thực Việt Nam.
Cả hai loại bánh đều được làm bằng bột gạo nếp thơm, tượng trưng cho thành quả lao động vất vả trong năm và dâng lên ông bà tổ tiên. Đây cũng là hình ảnh thể hiện rõ nhất nền văn minh lúa nước lâu đời của dân tộc ta cùng với các loại bánh truyền thống khác như bánh giầy, bánh chưng,…
Ngoài ra, Hàn Thực có nghĩa là món ăn lạnh, mong cho mùa hè bớt nóng. Tổ tiên chúng ta sáng tạo ra hai món bánh này để thắp hương và dâng lên gia gia tiên cũng dựa theo nguyên lý âm dương ngũ hành.
Món lạnh quy về ngũ hành sẽ thuộc Kim, bánh trôi, bánh chay màu trắng nên cũng thuộc Kim. Bánh trôi có nhân đường cắt hình vuông, vỏ bột bên ngoài nặn tròn tượng trưng cho việc dương sinh âm cũng giống như câu “mẹ tròn con vuông”. Bánh chay nhân đậu xanh màu vàng thể hiện tính âm, vỏ bánh tròn màu trắng thì thể hiện tính dương và là tính chất của âm dương giao hòa. Như vậy, Tết Hàn Thực là mong muốn cho thời tiết thuận lợi hài hòa và mùa hè không quá nóng bức.
Chính vì vậy trong ngày Tết này chúng ta đều sử dụng bánh trôi, bánh chay để tỏ lòng thành, tưởng nhớ công lao của ông bà, tổ tiên.
Tết Hàn Thực 2021 vào ngày nào?
Tết Hàn Thực là ngày mùng 3/3 Âm lịch hàng năm. Trong năm 2021 ngày mùng 3/3 Âm lịch sẽ là ngày 14/4 Dương lịch. Như vậy năm 2021 Tết Hàn Thực sẽ rơi vào thứ 4, ngày 14/4 Dương lịch.
Xem thêm:
Tết Hàn Thực có phải là Tết Thanh Minh?
Rất nhiều người cho rằng, Tết Thanh Minh và Tết Hàn Thực có cùng một nguồn gốc và chúng có liên quan đến nhau. Nhưng thực chất hai ngày này là hai dịp lễ hoàn toàn khác nhau. Có một số vùng gộp hai dịp này làm một nên khiến cho nhiều người nhầm tưởng.
Tết Thanh Minh sẽ được tính theo lịch dương và không có ngày cố định. Thời gian sẽ bắt đầu vào ngày mùng 4-5 của tháng 4, sau khi kết thúc tiết xuân phân. Và kết thúc vào ngày 20-21 tháng 4. Trong khi đó, Tết Hàn Thực được cố định vào ngày mùng 3/3 Âm lịch hàng năm.
Hy vọng rằng qua thông tin bạn đã hiểu rõ Tết Hàn Thực là gì? và ý nghĩa của ngày này cũng như phân biệt được giữa Tết Hàn Thực và Tết Thanh Minh.
2 Comments on “Tết Hàn Thực là gì? Tết Hàn Thực có phải là Tết Thanh Minh?”