Tết Đoan Ngọ là gì? cúng gì? ăn gì? Năm 2021 vào ngày nào?

tết đoan ngọ diệt sâu bọ

Tết Đoan Ngọ là một dịp lễ lớn và vô cùng quan trọng đối với người dân Việt Nam. Tuy nhiên vẫn còn nhiều người chưa biết ngày này có ý nghĩa như thế nào và năm 2021 Tết Đoan Ngọ rơi vào ngày nào? Để hiểu rõ hơn về những vấn đề này, hãy cùng với Mua siêu nhanh tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Tết Đoan Ngọ là gì?

Nguồn gốc – Ý nghĩa ngày tết đoan ngọ

Tết Đoan Ngọ hay còn được gọi là tết Đoan Dương, Tết nửa năm. Thường được tổ chức vào giờ Ngọ, ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch. Đây là một ngày tết truyền thống tại một số quốc gia như Việt Nam, Đài Loan, Triều Tiên, Nhật Bản và Trung Quốc.

Đoan có nghĩa là mở đầu, còn Ngọ có nghĩa là khoảng thời gian từ 11 giờ sáng cho đến 1 giờ chiều. Vì thế người ta thường ăn tết Đoan Ngọ vào buổi trưa. Ở Việt Nam, tết Đoan Ngọ còn được gọi với cái tên đó là ngày giết sâu bọ. Hiểu đơn giản, là ngày bắt sâu bọ, tiêu diệt các loài sâu bọ gây bệnh cho cây trồng.

Tết Đoan Ngọ tiếng Anh là gì? Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ dịch sang tiếng Anh là Mid-year Festival – 5/5 (lunar). Còn ở Trung Quốc, Tết Đoan Ngọ được dịch sang tiếng Anh Dragon Boat Festival (lễ hội thuyền rồng) hoặc là Duanwu Festival (lễ Đoan Ngọ).

Tết Đoan Ngọ Trung Quốc bắt nguồn từ đầu ngày mùng 5/5 Âm lịch. Để kỷ niệm Khuất Nguyên – nhà thơ yêu nước nhảy xuống sông tự tử cách đây 2000 năm.

tết đoan ngọ diệt sâu bọ
Ngày Tết Đoan Ngọ là ngày diệt sâu bọ và là dịp gặp gỡ của các thành viên trong gia đình

Còn ở Việt Nam, theo truyền thuyết kể lại rằng, một ngày sau khi nông dân ăn mừng vì trúng mùa vụ thì sâu bọ lại kéo đến ăn hết trái cây, thực phẩm đã thu hoạch. Mọi người đều đau đầu không biết cách nào để giải được nạn sâu bọ này. Thì lúc đó có một ông lão đi từ xa tới tự xưng là Đôi Truân. Ông bảo dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng gồm có bánh tro và trái cây, sau đó ra trước cửa nhà vận động thể dục. Mọi người làm theo thì chỉ một lúc sau sâu bọ té ngã rã rượi. Ông còn nói thêm: “Sâu bọ hằng năm vào ngày này rất hung hăng, vì thế mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì ta đã dặn thì trị được chúng”. Dân chúng biết ơn định cảm tạ nhưng ông lão đã đi đâu mất. Để tưởng nhớ việc này, dân chúng đã đặt cho ngày này là ngày Tết diệt sâu bọ hoặc Tết Đoan ngọ vì thường cúng vào giữa giờ Ngọ.

Tìm hiểu thêm Thất tịch là gì? Ý nghĩa của ngày lễ Thất Tịch

Cũng như những ngày lễ khác trong năm ở Việt Nam, mỗi ngày lễ sẽ có một ý nghĩa riêng, và tết Đoan Ngọ cũng không ngoại lệ. Ngày này được dân ta Việt hóa thành ngày Tết diệt sâu bọ và ngày thờ cúng tổ tiên.

Ngày 5/5 âm lịch, lúc này thời tiết đã bắt đầu chuyển mùa, là điều kiện thuận lợi cho các loại sâu bệnh dễ gây hại cho mùa màng cũng như sức khỏe con người phát triển. Vì vậy trong ngày này, mọi người đã nghĩ ra những cách phòng bệnh và tiêu diệt những loại sâu bọ phá hoại này đi.

Ngoài ra, theo quan niệm của người xưa thì sau Tết Nguyên Đán đây là Tết mà tất cả các thành viên trong gia đình có dịp tụ họp bên bên. Vì thế, mọi người có đi xa đến mấy cũng cố gắng sắp xếp công việc để trở về nhà tụ họp với mọi người.

Bên cạnh đó, đây cũng là ngày để dân chúng cúng lễ để cầu bình an, đánh dấu một thời tiết mới, mừng sự trong sáng và quang đãng.

Sau lễ cúng là các tục lệ giết sâu bọ, cả nhà cùng nhau quây quần ăn những thứ quả chua, bánh tro, rượu nếp,… để diệt trừ “sâu bọ” và cũng như để xua đuổi hết bệnh tật.

Tết Đoan Ngọ cúng gì?

Thông thường, mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ của người Việt sẽ không thể thiếu hoa quả và món cơm nếp. Tuy nhiên, tùy theo quan niệm văn hóa của từng vùng miền mà việc lựa chọn các món sản vật và chế biến dâng cúng ông bà, tổ tiên trong ngày này có sự khác nhau.

tết đoan ngọ cúng gì
Các món ăn, hoa quả trong dịp Tết diệt sâu bọ

Miền Bắc 

Ở miền Bắc, một mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ không thể thiếu những thứ sau:

  • Hương, hoa, vàng mã.
  • Nước, rượu nếp.
  • Các loại hoa quả.
  • Bánh tro.
  • Xôi, chè.

Theo quan niệm của người miền Bắc, vị nồng của cơm nếp với men cay của rượu sẽ giúp loại bỏ những loài ký sinh gây hại trong cơ thể.

Các loại hoa quả được chọn thường là các loại quả mùa hè có tính nóng, có vị chua, thơm nức như đào, vải, xoài, chôm chôm, dưa hấu,…

Ngoài ra, ở một số địa phương Tết Đoan Ngọ không thể thiếu được món bánh gio. Bởi người ta tin dùng khi ăn loại bánh này, bệnh tật sẽ tiêu tan hết.

Miền Trung

Đối với miền Trung, món cơm rượu nếp trong Tết Đoan Ngọ được sử dụng bằng gạo nếp trắng và cơm rượu được nén thành từng khối chứ không rời như ở miền Bắc.

Bên cạnh cơm rượu nếp và các loại hoa quả thì miền Trung còn cúng thêm vịt. Bởi người miền Trung quan niệm bắt đầu từ mùng 5 tháng 5 thì vịt sẽ vào mùa, thịt của nó sẽ béo hơn, ngon hơn và không có mùi hôi. Vì thế, trong Tết này các gia đình ở miền Trung đều mua vịt và chế biến thành nhiều món khác nhau, trong đó tiết canh vịt là phổ biến nhất.

Ngoài ra, nói đến nét đặc sắc trong mâm lễ cúng của người miền Trung đặc biệt là người Huế thì không thể bỏ qua món chè kê. Món ăn có tác dụng bồi bổ khí huyết, giải nhiệt thích hợp cho tiết trời oi bức dịp Tết Đoan Ngọ.

Miền Nam 

Cũng giống như miền Bắc và miền Trung, lễ cúng Tết Đoan Dương của miền Nam không thể thiếu món cơm rượu nếp. Người miền Nam chỉ dùng nếp trắng để chế biến thành cơm rượu và viên chúng thành những khối tròn. Ngoài ra, họ còn pha thêm đường vào cơm rượu để ăn chứ không ăn thuần túy như 2 miền còn lại.

Ngoài ra, một phong tục Tết Đoan Ngọ của người miền Nam đó là ăn cả chè trôi nước và bánh ú. Bánh ú là một phiên bản khác của bánh gio ở miền Bắc.

tết đoan ngọ ăn gì
Bánh ú là món ăn không thể thiếu của người miền Nam trong ngày này

Miền Nam được coi là vựa trái cây lớn nhất cả nước vì thế trong ngày này người dân Nam bộ không chỉ cúng với hoa quả tươi mà còn kết hợp tổ chức thêm nhiều lễ hội trái cây miệt vườn, hái thuốc, phát thuốc, biểu diễn văn nghệ, cúng tổ mừng mùa màng thắng lợi và tổ chức các trò chơi dân gian…

Tết Đoan Ngọ ăn gì?

Tùy theo từng vùng miền, nếu cúng gì thì người ta sẽ ăn cái đó. Nhưng thông thường người ta sẽ ăn bánh tro, trái cây, rượu nếp, chè hạt sen sau khi họ ngủ dậy.

Tết Đoan Ngọ 2021 vào ngày nào?

Tết Đoan Ngọ được tổ chức vào ngày mùng 5/5 Âm lịch hàng năm. Và năm nay năm 2021, ngày 5/5 Âm lịch rơi vào thứ 2 ngày 14/6 của lịch dương.

Xem thêm:

Văn khấn mùng 5 tháng 5 Tết Đoan Ngọ

Thời điểm chuẩn nhất để cúng Tết mùng 5/5 là từ 11h00 – 13h00. Bạn có thể khấn theo bài Văn khấn cổ truyền Việt Nam dưới đây:

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

– Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ Khảo, Tổ Tỷ)

Tín chủ chúng con là: …

Ngụ tại: …

Hôm nay là ngày mùng 5/5 âm lịch, nhằm ngày Tết Đoan Ngọ, chúng con sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, hoa đăng, trà quả dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần, cúi xin các Ngài giáng lâm trước án chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ …, cúi xin các vị thương xót con cháu chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ tại nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Qua những thông tin bên trên hy vọng bạn đọc đã hiểu rõ Tết Đoan Ngọ là ngày gì, rơi vào ngày nào trong năm 2021 và văn khấn ngày mùng 5/5.

One Comment on “Tết Đoan Ngọ là gì? cúng gì? ăn gì? Năm 2021 vào ngày nào?”

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *