Chế phẩm Bt là một trong những loại chế phẩm quan trọng trong ngành nông nghiệp. Vậy chế phẩm Bt là chế phẩm gì, nó có đặc điểm như thế nào và sử dụng chế phẩm trừ sâu này có tác hại gì?
Nội Dung Bài Viết:
Chế phẩm Bt là gì?
Chế phẩm Bt là chế phẩm nông nghiệp được sản xuất từ Bacillus thuringiensis. Bacillus thuringiensis (Bt) chính là một loại vi khuẩn sống trong đất. Cơ thể nó có khả năng tạo ra các độc tố có thể diệt trừ một số loài côn trùng.
Độc tố do Bacillus thuringiensis tạo ra được sử dụng như một chất trừ sâu từ những năm 1920 và được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực canh tác hữu cơ. Bt cũng là nguồn gen được sử dụng để biến đổi gen một số cây lương thực, giúp chúng tự sản sinh độc tố để ngăn chặn các loài côn trùng gây hại.
Phương thức hoạt động của Bt
Chế phẩm thuốc trừ sâu Bt có phương thức hoạt động khá riêng biệt khác hoàn toàn với các loại thuốc trừ sâu công nghiệp thông thường.
Chế phẩm Bt là một chất độc dạ dày, sau khi chất độc xâm nhập vào đường tiêu hóa của côn trùng, các tinh thể parasporal sẽ bị dịch ruột kiềm của côn trùng phá hủy thành các đơn vị delta-endotoxin nhỏ hơn, làm nhu động ngừng, liệt ruột giữa và các tế bào biểu mô giữa ruột phân ly. Từ đó bào tử delta-endotoxin nảy mầm ở trong ruột, xâm nhập vào khoang máu qua thành ruột đã bị tổn thương. Chúng sẽ nhân lên với số lượng lớn khiến cho sâu bệnh chết vì nhiễm trùng huyết. Do đó các con côn trùng chết vì Bt thường có máu màu đen.
Lợi ích khi sử dụng chế phẩm Bt
Không lạm dụng thuốc trừ sâu hoá học
Chế phẩm thuốc trừ sâu Bt được dùng để lai tạo ra nhiều giống cây trồng kháng lại côn trùng gây hại. Việc sử dụng các cây trồng kháng côn trùng Bt có thể giúp người nông dân giảm việc sử dụng thuốc phun diệt côn trùng hóa học.
Không tiêu diệt các côn trùng có ích
Các loại thuốc diệt côn trùng khác thường tiêu diệt tất cả các loài, bao gồm cả côn trùng gây hại và côn trùng có ích. Tuy nhiên Bt chỉ tiêu diệt một số loài côn trùng có hại nhất định. Nhiều nghiên cứu cho thấy Bt không gây hại cho các loài thiên địch của côn trùng, không ảnh hưởng đến ong mật và các loài thụ phấn quan trọng khác của cây.
Ít gây hại cho con người và động vật
Mặc dù có thể gây chết một số loài côn trùng nhất định, nhưng độc tố Bt được sử dụng làm thuốc trừ sâu hoặc tiêu thụ với các cây lương thực GMO được coi là không độc đối với con người và các loại động vật có vú khác vì thiếu các enzym tiêu hóa cần thiết để kích hoạt ra các tinh thể protein Bt. Tuy nhiên, do đặc thù là chất độc nên một số chủng Bt không được phép sử dụng cho các loại cây phục vụ cho con người.
Tác hại của chế phẩm Bt là gì?
Chế phẩm thuốc trừ sâu Bt giống như một loại chất sinh học thay thế cho thuốc trừ sâu hoá học, đảm bảo sự an toàn cho con người và môi trường. Tuy nhiên nó cũng có một số tác hại nhất định, đó là:
Con người thường không bị dị ứng hoặc bệnh tật khi tiếp xúc với Bt. Tuy nhiên, một số sản phẩm thuốc trừ sâu có Bt sẽ gây kích ứng mắt và da.
Con người và các loài động vật khác cũng bị ảnh hưởng tiêu cực khi hít hoặc nuốt phải chế phẩm Bt. Khi hít phải chế phẩm Bt, nó sẽ đi đến phổi, máu, thận, bạch huyết… gây choáng váng, khó chịu, sau đó các triệu chứng sẽ giảm dần sau 1 ngày. Còn khi nuốt phải Bt thì chúng sẽ bị đào thải ra khỏi cơ thể sau khoảng 2 ngày.
Có một số mức độ không chắc chắn về các tác động của protein Bt đối với môi trường. Theo EPA, cần phải có thêm nhiều thời gian nghiên cứu sự tích tụ protein Bt trong đất, các rủi ro gây ra cho sinh vật không mục tiêu và khả năng dòng gen từ các loại cây trồng Bt sang họ hàng hoang dã.
Những lưu ý khi sử dụng chế phẩm Bt
Chế phẩm Bt là chế phẩm thuốc trừ sâu sinh học nên cách sử dụng sẽ khác so với các loại thuốc trừ sâu khác. Khi sử dụng chế phẩm thuốc trừ sâu Bt bạn cần lưu ý những điều sau đây:
Bào tử của thuốc trừ sâu Bt có hoạt tính cao nhất khi nhiệt độ đạt 20 ℃ – 25 ℃ và độ ẩm tương đối trên 85%. Nếu sử dụng Bt trong điều kiện môi trường nhiệt độ dưới 20 ℃ kéo dài hoặc phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, bão mạnh… thì hiệu sẽ kém quả hơn.
Chế phẩm thuốc trừ sâu Bt có tác dụng chậm hơn so với thuốc trừ sâu thông thường, kéo dài khoảng 10 ngày. Vì thế khi phun thuốc, người nông dân nên phun kèm các loại chất có tính kết dính khác.
Xem thêm:
Không trộn chung bt với thuốc diệt nấm như carbendazim, thiophanate…Cần cọ rửa lại bình đã phun thuốc trừ nấm, nếu không thuốc diệt nấm sẽ tiêu diệt đi một số vi khuẩn Bt, ảnh hưởng đến hiệu quả diệt côn trùng.
Câu hỏi trắc nghiệm về chế phẩm Bt
Câu 1: Chế phẩm virus được sản xuất trên cơ thể:
- Sâu trưởng thành
- Sâu non
- Nấm phấn trắng
- Côn trùng
Đáp án: B. Sâu non
Câu 2: Sâu bị nhiễm chế phẩm Bt, cơ thể sẽ:
- Trương phồng lên, nứt ra bộc lộ ra lớp bụi trắng như bị rắc bột
- Bị tê liệt, không ăn uống được rồi chết
- Cứng lại và trắng ra giống như bị rắc bột rồi chết
- Mềm nhũn rồi chết
Đáp án: B. Bị tê liệt, không ăn uống được rồi chết
Câu 3: Quy trình nào sau đây dùng để sản xuất chế phẩm BT theo công nghệ lên men hiếu khí?
- Chuẩn bị môi trường – Khử trùng sâu – Trồng cây giống sản xuất – Ủ và theo dõi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo ra chế phẩm.
- Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Ủ và tiến hành theo dõi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo ra chế phẩm.
- Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Cấy cây giống sản xuất – Ủ và theo dõi tiến trình lên men – Thu hoạch và sản xuất chế phẩm.
- Chuẩn bị môi trường – Cấy giống – Ủ và theo dõi quá trình lên men – Thu hoạch và sản xuất chế phẩm.
Đáp án: C. Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Cấy cây giống sản xuất – Ủ và theo dõi tiến trình lên men – Thu hoạch và sản xuất chế phẩm.
Trên đây là tất cả các thông tin liên quan đến chế phẩm Bt. Hy vọng bạn đọc đã có thêm nhiều kiến thức bổ ích về chế phẩm Bt sau khi đọc bài viết này.
