Bản ngã là gì? Tại sao trong mỗi người đều có một bản ngã mà ta không thể nào triệt tiêu được? Có phải bản ngã càng lớn thì càng đau khổ hay không? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu và cảm nhận nhé!
Nội Dung Bài Viết:
Bản ngã là gì? Cái tôi là gì?
Theo từ Hán Việt, nghĩa của từ bản ngã ta có thể hiểu theo như sau:
Bản = Bổn = 本
Ngã = Tôi = 我
Bản ngã = 本我 = chính tôi, ý là nói về chính mình.
Theo triết lý Phật giáo thì cái tôi thường gọi là ngã. Là cái tôi được thiết thuyết với một thể tính trường tồn và không bị ảnh hưởng của tụ tán, sinh tử. Theo Đạo Phật, đặc biệt là truyền thống nguyên thủy thì không công nhận sự có mặt của một ngã như tâm lý học. Cái mà người ta hiểu lầm là cái tôi thì là nó được cấu thành từ Sắc (phần thân thể) và từ phần Danh (phần tâm thức) biến đổi không ngừng trong từng sát na (là đơn vị nhỏ nhất của thời gian).
Tóm lại, theo Đạo Phật ta có khái niệm: Bản ngã là một ý tưởng, niềm tin, hoặc một quan niệm rằng bản thân là một cá thể riêng biệt và tách biệt với phần còn lại của thế giới và sẽ tự chịu trách nhiệm cho những hành vi của mình.
Bản ngã chính là sống với cái tôi của mình. Phát triển cái tôi đó lớn lên, từ đó tạo ra sự khẳng định mình và khẳng định cái tôi của mình. Triết lý nhà Phật cho rằng, một khi cái tôi càng lớn thì con người càng gây nhiều nghiệp chướng và sai lầm.
Tìm hiểu thêm: Sân si là gì? Ý nghĩa của từ tham sân si
Cơ chế hoạt động của bản ngã trong con người
Kiểm soát
Bản ngã tự đồng hóa và định nghĩa bản thân vào những gì mà nó tin rằng nó đang kiểm soát.
Ví dụ: Bạn tin rằng bạn điều khiển cơ thể bạn nên bạn cũng cho rằng cơ thể đó là bạn; bạn tin rằng bạn điều hành công ty bạn, nên công ty là của bạn, là một phần cái tôi của bạn; bạn tin rằng bạn điều khiển tâm trí bạn nên nghĩ rằng tâm trí đó là bạn; bạn kiểm soát đứa con của mình nên bạn cho rằng đó cũng là một phần bản ngã bạn,…
Xây dựng và duy trì
Với những gì bản ngã kiểm soát, nó luôn muốn giữ vững, bảo vệ sự kiểm soát đó và thậm chí còn muốn bành trướng hơn. Bản chất của bản ngã cũng chỉ là giả tạm và hư cấu cho nên nó muốn kiểm soát được càng nhiều thứ càng tốt, để cho bản ngã của mình có thể cảm thấy mình lớn mạnh và chân thực hơn. Đó cũng chính là lý do mà chúng ta luôn ham muốn tiền bạc và quyền lực bởi khi đó chúng ta cảm giác mình kiểm soát được mọi thứ. Và sự mất kiểm soát cũng tương đương với sự chết chóc của bản ngã.
Ví dụ: Bạn mất một chiếc xe hoặc bạn bị mất việc làm, lúc này bạn cảm thấy mình như chết đi và trống rỗng hơn bao giờ hết. Hoặc là một vị tướng đã đồng hóa bản thân với đội quân của mình, đến khi mất toàn bộ binh lính thì coi như ông ta cũng đã chết 99% và lập tức tự sát. Bản ngã chính là làm tất cả để xây dựng và duy trì sự kiểm soát.
Phản chiếu
Bản ngã không thể tự đánh giá cũng như nhìn nhận chính bản thân nó. Điều này cũng giống như việc bạn không thể tự mình nhìn thấy gương mặt của mình mà không thông qua một tấm gương. Vì thế bản ngã tin và tạo ra vô số bản ngã, cá thể riêng lẻ khác. Từ đó bản ngã tự đánh giá mình qua sự phản chiếu của người khác. Hoặc có thể nói thì chính là cách bạn tự nhìn bản thân qua con mắt của người khác.
Ví dụ: Bạn đăng những tấm ảnh cá nhân lên mạng. Và mong muốn mọi người chú ý đến và khen bạn. Cho bạn biết rằng bạn đẹp, bạn thời trang, bạn đang có cuộc sống hạnh phúc, giàu có,…
Càng nhận được nhiều sự chú ý và những phản chiếu từ người khác thì bản ngã càng cảm thấy mình chân thực hơn. Cảm giác xấu hổ của bản ngã chỉ đến khi mà hình ảnh phản chiếu của bạn không tốt đẹp bằng với người khác. Vì thế mọi người thường làm tất cả để xây dựng cũng như duy trì hình tượng bản thân.
Kiềm chế vượt qua bản ngã, cái tôi bằng cách nào?
Bản ngã của con người sẽ luôn tồn tại nếu như bạn không kiềm chế vượt qua nó. Nhưng cuộc đời thay đổi khi ta thay đổi. Khi bản ngã cuộc đời thay đổi thì bạn cũng nhận thấy rằng mình đã thay đổi rất nhiều điều. Để kiềm chế vượt qua bản ngã, cái tôi thì bạn hãy làm theo các điều sau:
- Thứ nhất: Hãy chấp nhận sự thật, chấp nhận thử thách và cảm nhận những điều bạn sẽ đạt được nếu như học cách kiềm chế. Nếu không thành công thì bạn cũng đừng đổ lỗi cho số phận, hãy vượt lên bản ngã của chính mình bằng cách là tìm động lực từ học tập.
- Thứ 2: Hãy chỉ tập trung vào hiện tại, không tìm về quá khứ cũng như không ảo tưởng về tương lai. Nếu như ta cứ mãi theo cái ảo tưởng của tương lai, hoặc quá cố chấp về quá khứ thì sẽ quên đi hiện tại lúc này. Hãy tận hưởng hiện tại để tập trung vào nó và vượt qua.
- Thứ 3: Đừng bao giờ so sánh mình với bất kỳ ai hay so sánh thành quả của người khác. Bạn càng làm như vậy thì chỉ khiến bản ngã càng lớn dần lên. Giá trị bản thân của bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng. Lúc đó bạn sẽ thấy rằng mình không thể vượt qua người ta. Vậy nên hãy vượt qua cái tôi bằng cách không bao giờ so sánh mình với người khác.
- Thứ 4: Hãy chấp nhận sự thật và đừng bao giờ đổ lỗi cho số phận. Chẳng có bất cứ số phận nào được đặt sẵn cả, hãy vượt qua bằng cách tự tạo ra số phận cho mình. Chẳng có một kiến thức nào nói rằng số phận của bạn đã hình thành từ trước. Mà chỉ có chính bản thân của bạn tự tạo ra số phận cho mình mà thôi.
Qua bài viết muasieunhanh.com đã giải đáp cho bạn hiểu bản ngã là gì? cái tôi là gì? rồi chứ. Bản ngã nó đến từ hư không và sẽ phải trở về hư không. Trong thời gian tồn tại nó sợ hãi sự trống không nên cố gắng làm tất cả để lấp đầy. Nhưng tất cả cũng chỉ như nỗ lực như đuổi theo cơn gió. Hãy biết dừng lại, vượt qua cái tôi để mọi thứ trở nên hoàn hảo và tốt đẹp hơn.
